Een beleid voor middelengebruik en verslaving draagt bij aan een gezonde en veilige werkomgeving. Het beleid is gericht op het voorkomen van problemen door middelengebruik en verslaving en bevat afspraken hoe te handelen bij problematisch middelengebruik en verslaving.
Uit onderzoek blijkt dat 20 tot 25% van de bedrijfsongevallen alcoholgerelateerd is.1 Het jaarlijkse productiviteitsverlies door alcoholgebruik wordt geschat op 1,3 miljard euro.2 Problematisch middelengebruik en verslaving komen overal voor. Ook onder zorgprofessionals. Uit onderzoek blijkt dat 1 op de 8 personen (12,6%)een stoornis in middelengebruik heeft.3 Volgens het Trimbos drinkt bijna 17% van de werkenden riskant.4
Medewerkers die te maken hebben met problematisch middelengebruik of verslaving durven zich niet altijd hierover te uiten. Zij schamen zich of zijn bang voor de gevolgen als het bekend wordt dat zij problemen met middelengebruik of een verslaving hebben. Het is belangrijk hen zo goed en zo vroeg mogelijk te begeleiden en behandelen vanwege hun eigen gezondheid, de patiëntveiligheid en kwaliteit van zorg.
Beleid rondom middelengebruik en verslaving
Het creëren van een gezond en veilig werk- en leerklimaat waarin stoornissen in middelengebruik en gedragsverslaving als ziektes worden behandeld en bespreekbaar zijn, vergt langdurige inzet en continue actie. Dit begint bij een duidelijk beleid en het nemen van verantwoordelijkheid voor de uitvoering van dit beleid.
KNMG heeft in 2020 voor ABS-artsen een beleidsplan ‘Werken in de gezondheidszorg: middelengebruik en verslaving’ ontwikkeld. Dit format kunt u als handvat gebruiken om beleid te formuleren en te implementeren of bestaand beleid te optimaliseren. In de handreiking leest u hoe u het beleidsplan kunt gebruiken om eigen beleid te ontwikkelen. Hierin is ook een praktisch stappenplan opgenomen.
Dit beleidsplan is een uitgebreide versie van ADM-beleid. Naast een verslaving aan alcohol, drugs en/of medicatie is ook gedragsverslaving (zoals gok-, game- en seksverslaving) meegenomen in dit beleidsplan om het toekomstbestendig te houden. Hiervoor is gekozen omdat er steeds meer aandacht nodig is voor gedragsverslaving.
Wilt u het beleidsplan liever in een Word-bestand ontvangen, zodat u hierin direct aan het werk kan voor uw eigen organisatie? Stuur dan een e-mail naar info@abs-zorgprofessionals.nl om dit op te vragen en wij sturen het u zo snel als mogelijk toe.
Communicatieplan bij beleidsplan
Als u beleid voor uw organisatie heeft vastgesteld, is het belangrijk om alle mensen binnen de organisatie op de hoogte te stellen van dat beleid. Hiervoor kunt u onderstaand communicatieplan gebruiken dat ABS-artsen heeft ontwikkeld. U kunt het plan volledig overnemen en uitvoeren of gebruiken als inspiratie voor uw eigen communicatiestrategie.
Heeft u vragen over het ontwikkelen van beleid rondom middelengebruik en verslaving? Of heeft u waardevolle input voor deze toolkit? Neem contact op via info@abs-zorgprofessionals.nl of bel met Marlies de Rond, beleidsadviseur KNMG: 088 – 440 42 23.
1 European Alcohol Policy Alliance. Why should we care about alcohol? EUROCARE: 2014.
2 De Wit G.A. et al. Maatschappelijke kosten-batenanalyse van beleidsmaatregelen om alcoholgebruik te verminderen. RIVM Rapport 2018-0146.
3 Oreskovich MR, Shanafelt T, Dyrbye LN et al. The prevalence of substance use disorders in American physicians. Am. J. Addict. 2015;24(1):30-8.
4 Trimbos-instituut. Cijfers middelengebruik onder werkenden. 2024. Cijfers middelengebruik onder werkenden – Trimbos-instituut.